Bạn đang ở: Trang chủ / News / Trịnh Công Sơn và chân dung của Diễm xưa

Trịnh Công Sơn và chân dung của Diễm xưa

- Webmaster cập nhật lần cuối 16/03/2010 12:20
Nguyễn Công Phú, vnexpress.net, 16/3/2010

"Tôi uống tách cà phê sáng, ngắm nhìn bức tranh Trịnh Công Sơn tự họa năm 20 tuổi. Bỗng nhiên một khuôn mặt thiếu nữ chợt hiện, chợt mất sau chân dung anh", Tiến sĩ Nguyễn Công Phú kể về những kỷ niệm với nhạc sĩ Trịnh Công Sơn.

TCS, 1999

Bức tranh "Người con gái và ly rượu đỏ".

Trong một chừng mực nào đó, tôi có thể được xem là một nhà kỹ thuật, một nhà khoa học, một nhà quản trị thành đạt trong con mắt của một số đồng nghiệp quốc tế. Sự thành công này có được cũng nhờ một phần nào đó ảnh hưởng của lời thơ, điệu nhạc, nét họa chấm phá của Trịnh Công Sơn, một người anh, một người bạn.

Điều này, khi anh nghe tôi kể, lúc tôi ngồi cạnh anh trong một buổi ăn trưa trầm lặng tại nhà anh, đem đến cho anh một chút gì vui lóe qua trong ánh mắt, qua nét mặt với nụ cười hiền hậu.

Tôi kể rằng hơn 30 năm nay tôi ròng rã nghe nhạc của anh. Lần đầu tiên tại Huế, một đêm mưa rét lạnh mùa đông, lúc tôi lên 17 tuổi. Tôi yêu thích liền lời thơ, điệu nhạc dung dị và bức tranh "nhạc", mặc dù phải thú thật là không hiểu gì cả. Thật ra tôi cảm nhận mơ hồ nhưng không biết diễn đạt là hiểu cái gì và như thế nào. Chỉ thấy là rất thích. À, vết lăn, vết lăn trầm..., đàn bò vào thành phố...

Và cứ như thế, tôi "nghe" nhạc anh, "gặm nhấm" lời thơ nhạc anh và "ngắm" những bức nhạc họa của anh những lúc uống cà phê buổi sáng, những ngày xuống đường, những đêm không ngủ và sau này, những lúc một mình lái xe cả 1.000 cây số trong đêm khuya ở những nơi rất xa quê nhà...

Nói là nghe mà rất nhiều lúc có âm có tiếng nhưng không để ý là mình có nghe hay không. Đôi lúc, bất chợt nghe lại một câu mà mình đã nghe biết bao nhiêu lần, lại tự nói: thế là mình "tưởng" nhầm rồi.

Đôi khi có dịp, tôi hỏi anh ý nghĩa các câu này là thế nào. Anh nhìn tôi với đôi mắt độ lượng nhưng hóm hỉnh trả lời: Thì là như ri... Tôi lại đáp lời: Vậy mà Phú tưởng như rứa... Anh lại cười và nói: Chắc là Phú có lý! Ừ cũng có thể là thế!

Anh cũng như các nghệ sĩ thiên tài để lại những tác phẩm của mình cho công chúng và công chúng với một sáng tạo riêng lại trở thành "tác giả" của một tác phẩm rất mới cho riêng mình - như câu "Hoa đào năm trước còn cười gió đông" là một bức tranh sống mãi với thời gian và tùy theo cảm nhận của từng người.

Hơn 30 năm, tôi chỉ có duyên gặp anh không đến 10 lần. Phần lớn là các buổi ăn trưa không quá một tiếng đồng hồ và không có rượu.

Chân dung của thời 20 tuổi

Chân dung tự họa của
cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn.

Thế nhưng anh rất đôn hậu đã cho tôi bức tranh Người con gái và ly rượu đỏ mà tôi hay ngắm lúc đến thăm anh. Và nhất là một đêm anh nhắn tôi đến chọn một bức tranh trong hơn mười bức tranh anh mới vẽ để cho bạn bè, phải thú thực là tôi muốn lấy hết! Nhưng có phải là một linh cảm chăng, tôi chọn một bức tranh tự họa không lớn không nhỏ, vóc dáng của Trịnh Công Sơn của thời 20 tuổi.

Sau đó không lâu anh đã ra đi. Và điều gì đã đến với tôi qua bức tranh tự họa ấy?

Có một buổi sáng, nắng mai xuyên qua hiên cửa chiếu vào bức tranh. Tôi uống tách cà phê sáng, nhìn Trịnh Công Sơn 20 tuổi. Bỗng nhiên một khuôn mặt thiếu nữ chợt hiện, chợt mất sau chân dung anh. Tôi khám phá, anh đã vẽ một chân dung của "Diễm xưa" chăng, rồi phết lên một lớp màu, sau đó vẽ chân dung thời xa xưa của mình. Bố cục "2 bức tranh" thật nhẹ như những bài tình ca của anh: hai đôi mắt nhìn nhau xa vời vợi.

Cảm ơn anh đã cho tôi những điều mà tôi cũng không biết, chỉ có cái duyên mới khám phá được một tấm lòng. Anh lại cho tôi một bài thiền - ly cà phê, ngắm tranh, nắng qua khung cửa, ô hay tưởng một mà hai! Nhưng không, tuy hai mà là một! Cũng như Diễm xưa và Trịnh Công Sơn - Diễm xưa Trịnh Công Sơn.

Tôi xin mạo muội trích ngang một bài thơ của một người bạn rất thân mà tôi có thể xem là tôi để kết bài tản mạn này. Mong là rất Trịnh Công Sơn và rất thiền!

"Trong nỗi nhớ mênh mang tôi mới hiểu
Tình và yêu chưa hẳn là tình yêu".

Tiến sĩ Nguyễn Công Phú

Giám đốc Á châu Tập đoàn APAVE Cộng hòa Pháp

vnexpress.net, 16/3/2010

Các thao tác trên Tài liệu